Το έργο διευθέτησης του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας «αδειάζει» κυριολεκτικά η Ευρωπαϊκή Επιτροπή με την από 2.2.2024 γραπτή απάντηση της της κ. Ferreira εξ ονόματος της Ε.Ε. στην από 12.12.2023 κοινοβουλευτική ερώτηση του Ευρωβουλευτή Πέτρου Κόκκαλη.
Όπως αναφέρεται, το έργο διευθέτησης του Μ. Ρέματος Ραφήνας δεν θα χρηματοδοτηθεί από το ΕΣΠΑ 2014-2020 ενώ στο πλαίσιο του επόμενου ΕΣΠΑ 2021-2027 τα χρηματοδοτούμενα αντιπλημμυρικά έργα στην Ελλάδα πρέπει να εφαρμόζουν λύσεις βασισμένες στη φύση. Τις λύσεις αυτές ήδη απαιτεί από τα Κράτη- Μέλη στις εθνικές στρατηγικές και σχέδιά τους προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή η ευρωπαϊκή νομοθεσία για το κλίμα.
Όπως αναφέρεται, το έργο διευθέτησης του Μ. Ρέματος Ραφήνας δεν θα χρηματοδοτηθεί από το ΕΣΠΑ 2014-2020 ενώ στο πλαίσιο του επόμενου ΕΣΠΑ 2021-2027 τα χρηματοδοτούμενα αντιπλημμυρικά έργα στην Ελλάδα πρέπει να εφαρμόζουν λύσεις βασισμένες στη φύση. Τις λύσεις αυτές ήδη απαιτεί από τα Κράτη- Μέλη στις εθνικές στρατηγικές και σχέδιά τους προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή η ευρωπαϊκή νομοθεσία για το κλίμα.
Η υποχρέωση αυτή θα επιταθεί με την επικείμενη (περί τα τέλη Φεβρουταρίου 2024) ψήφιση από το Ευρωκοινοβούλιο του Νόμου της Ε.Ε. για την Αποκατάσταση της Φύσης υπό τη μορφή Κανονισμού με νομική δεσμευτικότητα και άμεση εφαρμογή για όλα τα Κράτη-Μέλη της Ε.Ε.
Ο Νόμος προβλέπει, μεταξύ άλλων, την αποκατάσταση της συνδεσιμότητας των ποταμών με τους υγροτόπους και τα φυσικά πλημμυρικά τουςπεδία σε μήκος 25.000 χλμ. ποταμών στα Κράτη-Μέλη της Ε.Ε. μέχρι το 2030. Σε πλήρη αντίθεση, το έργο διευθέτησης-οριοθέτησης του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας καναλοποιεί το ποτάμι, αποκόπτοντάς το από τα πλημμυρικά του πεδία και τον υγρότοπο Α΄ προτεραιότητας, που αποτελεί προστατευόμενη περιοχή ενωσιακού ενδιαφέροντος σύμφωνα με την Οδηγία Πλαίσιο για τα Ύδατα.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τονίζει ότι τα έργα που υποστηρίζονται από τα διαρθρωτικά ταμεία αναμένεται να ευθυγραμμίζονται με τις αρχές της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας. Ειδικότερα οι δράσεις προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή, όπως τα αντιπλημμυρικά μέτρα πρέπει να σχεδιάζονται και να υλοποιούνται με λύσεις που βασίζονται στη φύση και προσεγγίσεις με βάση το οικοσύστημα. Στην κατεύθυνση αυτή κατά την περίοδο 2021-2027, θα διατεθούν περίπου 723 εκατομμύρια EUR (συνεισφορά της ΕΕ ύψους 552 εκατομμυρίων EUR) για την αντιμετώπιση της προσαρμογής, της πρόληψης και του μετριασμού των κινδύνων πλημμύρας και κατολισθήσεων λόγω της κλιματικής αλλαγής στην Ελλάδα.
Με βάση αυτά, είναι προφανές ότι το έργο διευθέτησης-οριοθέτησης του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας δεν είναι επιλέξιμο στο ΕΣΠΑ 2021-2027 που απαιτεί πλέον, μεταξύ άλλων, και την αξιολόγηση των έργων ως προς το κριτήριο τηςκλιματικής ανθεκτικότητας (climate proofing) και τη συμμόρφωση προς τον Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ειδικότερα, το έργο αντιβαίνει, μεταξύ άλλων:
- στον Ευρωπαϊκό Κλιματικό Νόμο (Κανονισμό 2021/1119) και τον Εθνικό Κλιματικό Νόμο (Ν. 4936/2022), που απαιτούν για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή την ενίσχυση της ανθεκτικότητας και τον περιορισμό της τρωτότητας, την αξιοποίηση λύσεων βασισμένων στη φύση και την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος και της βιοποικιλότητας, με έμφαση στην προστασία και αποκατάσταση οικοσυστημάτων, που συμβάλλουν στην προσαρμογή και ανθεκτικότητα στην κλιματική αλλαγή καθώς και
-στην Οδηγία για τις Πλημμύρες 2007/60, που απαιτεί συνέργεια με την Οδηγία Πλαίσιο για τα Ύδατα (ΟΠΥ) 2000/60, εξέταση των μη δομικών λύσεων και προσαρμογή στις πιθανές κλιματικές αλλαγές με μέτρα, που είναι εύρωστα στην αβεβαιότητα της κλιματικής αλλαγής. Αντίθετα, το έργο διευθέτησης του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας με τσιμέντο και σαρζανέτια έχει υψηλό κίνδυνο τρωτότητας στην κλιματική αλλαγή, γιατί, όπως υλοποιείται χωρίς το φράγμα που μετατέθηκε χρονικά για επανεξέταση σε Β΄ φάση, έχει περίοδο επαναφοράς μικρότερη από Τ-30, δηλαδή κατώτερη και από τις ισχύουσες σήμερα προδιαγραφές σχεδιασμού των υφιστάμενων αντιπλημμυρικών έργων (περίοδος επαναφοράς 50 έτη (Τ-50). Θυμίζουμε ότι ο Daniel στη Θεσσαλία είχε περίοδο επαναφοράς χιλιετίας, ο Ιανός περίοδο επαναφοράς Τ-200 επαναφοράς 200 ετών κ.α.
-στην Οδηγία Πλαίσιο για τα Ύδατα, αφού: α) επιφέρει σοβαρές υδρομορφολογικές αλλοιώσεις στα επιφανειακά ύδατα καθιστώντας το φυσικό υδατικό ιδιαιτέρως τροποποιημένο χωρίς να έχει λάβει έγκριση της προβλεπόμενης εξαίρεσης του άρθρου 4.7 εκ των προτέρων, δηλαδή ήδη από το στάδιο της περιβαλλοντικής αδειοδότησης (δεν επιτρέπεται εκ των υστέρων εξαίρεση) και β) επηρεάζει τον υγρότοπο Α΄ Προτεραιότητας της Εκβολής, που συγκαταλέγεται στις προστατευόμενες περιοχές ενωσιακού ενδιαφέροντος σύμφωνα με την Οδηγία αυτή.
-στα άρθρα 2 και 7 του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ε.Ε., που κατ’ αναλογία των άρθρων 2 και 8 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, εγγυώνται το θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα σε ένα υγιές και προστατευμένο περιβάλλον.
Το έργο διευθέτησης του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας έχει καταστροφικές συνέπειες στη βιοποικιλότητα και το οικοσύστημα, τα επιφανειακά και υπόγεια ύδατα και το μικροκλίμα, όπως έχουν προειδοποιήσει με παλαιότερες και πρόσφατες γνωμοδοτήσεις τους το Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε.), το Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων-Υγροτόπων και η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία.
Ολόκληρη η απάντηση της κ. Ferreira εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (στα ελληνικά)
2.2.2024
Γραπτή ερώτηση
1. Σύμφωνα με την α ρχή της επιμερισμένης διαχείρισης που διέπει τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία (ΕΔΕΤ), η αξιολόγηση και η επιλογή έργων εμπίπτουν στην αρμοδιότητα των κρατών μελών. Σύμφωνα με τους σχετικούς κανονισμούς, μόνο τα μεγάλα έργα πρέπει να υποβάλλονται στις υπηρεσίες της Επιτροπής προς έγκριση. Το αντιπλημμυρικό έργο «Μεγάλο Ρέμα Ραφήνας» που περιλαμβανόταν αρχικά στον ενδεικτικό κατάλογο μεγάλων έργων του προγράμματος 2014-2020 «Υποδομές μεταφορών, περιβάλλον και αειφόρος ανάπτυξη», αποσύρθηκε στην τελευταία τροποποίηση του προγράμματος (Δεκέμβριος 2023).
Δεν έχει δηλωθεί καμία δαπάνη στην Επιτροπή και, σύμφωνα με τις πληροφορίες που παρασχέθηκαν από τις αρμόδιες εθνικές αρχές, το έργο δεν θα υποβληθεί σε χρηματοδότηση από την ΕΕ κατά την περίοδο 2014-2020.
Μόλις τεθεί σε ισχύ ο νόμος για την αποκατάσταση της φύσης[1], τα κράτη μέλη θα κληθούν να εντοπίσουν και να άρουν τεχνητά εμπόδια στη συνδεσιμότητα των επιφανειακών υδάτων, αντιμετωπίζοντας τα παρωχημένα εμπόδια και βελτιώνοντας τις φυσικές λειτουργίες των πλημμυρικών περιοχών. Η εφαρμογή του θα ενισχύσει το ενδιαφέρον των κρατών μελών για την προώθηση λύσεων που βασίζονται στη φύση, κάτι που ο ευρωπαϊκός νόμος για το κλίμα απαιτεί ήδη να πράττουν στο πλαίσιο των εθνικών στρατηγικών και σχεδίων προσαρμογής τους.
2. Τα έργα που υποστηρίζονται από τα διαρθρωτικά ταμεία αναμένεται να ευθυγραμμίζονται με τις αρχές της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας. Κατά την περίοδο 2021-2027, διατίθενται περίπου 723 εκατομμύρια EUR(συνεισφορά της ΕΕ ύψους 552 εκατομμυρίων EUR) για την αντιμετώπιση της προσαρμογής, της πρόληψης και του μετριασμού των κινδύνων πλημμύρας και κατολισθήσεων λόγω της κλιματικής αλλαγής στην Ελλάδα. Οι λύσεις που βασίζονται στη φύση και οι προσεγγίσεις με βάση το οικοσύστημα για δράσεις προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή (όπως τα αντιπλημμυρικά μέτρα) κατοχυρώνονται στα προγράμματα της περιόδου 2021-2027.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τονίζει ότι τα έργα που υποστηρίζονται από τα διαρθρωτικά ταμεία αναμένεται να ευθυγραμμίζονται με τις αρχές της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας. Ειδικότερα οι δράσεις προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή, όπως τα αντιπλημμυρικά μέτρα πρέπει να σχεδιάζονται και να υλοποιούνται με λύσεις που βασίζονται στη φύση και προσεγγίσεις με βάση το οικοσύστημα. Στην κατεύθυνση αυτή κατά την περίοδο 2021-2027, θα διατεθούν περίπου 723 εκατομμύρια EUR (συνεισφορά της ΕΕ ύψους 552 εκατομμυρίων EUR) για την αντιμετώπιση της προσαρμογής, της πρόληψης και του μετριασμού των κινδύνων πλημμύρας και κατολισθήσεων λόγω της κλιματικής αλλαγής στην Ελλάδα.
Με βάση αυτά, είναι προφανές ότι το έργο διευθέτησης-οριοθέτησης του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας δεν είναι επιλέξιμο στο ΕΣΠΑ 2021-2027 που απαιτεί πλέον, μεταξύ άλλων, και την αξιολόγηση των έργων ως προς το κριτήριο τηςκλιματικής ανθεκτικότητας (climate proofing) και τη συμμόρφωση προς τον Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ειδικότερα, το έργο αντιβαίνει, μεταξύ άλλων:
- στον Ευρωπαϊκό Κλιματικό Νόμο (Κανονισμό 2021/1119) και τον Εθνικό Κλιματικό Νόμο (Ν. 4936/2022), που απαιτούν για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή την ενίσχυση της ανθεκτικότητας και τον περιορισμό της τρωτότητας, την αξιοποίηση λύσεων βασισμένων στη φύση και την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος και της βιοποικιλότητας, με έμφαση στην προστασία και αποκατάσταση οικοσυστημάτων, που συμβάλλουν στην προσαρμογή και ανθεκτικότητα στην κλιματική αλλαγή καθώς και
-στην Οδηγία για τις Πλημμύρες 2007/60, που απαιτεί συνέργεια με την Οδηγία Πλαίσιο για τα Ύδατα (ΟΠΥ) 2000/60, εξέταση των μη δομικών λύσεων και προσαρμογή στις πιθανές κλιματικές αλλαγές με μέτρα, που είναι εύρωστα στην αβεβαιότητα της κλιματικής αλλαγής. Αντίθετα, το έργο διευθέτησης του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας με τσιμέντο και σαρζανέτια έχει υψηλό κίνδυνο τρωτότητας στην κλιματική αλλαγή, γιατί, όπως υλοποιείται χωρίς το φράγμα που μετατέθηκε χρονικά για επανεξέταση σε Β΄ φάση, έχει περίοδο επαναφοράς μικρότερη από Τ-30, δηλαδή κατώτερη και από τις ισχύουσες σήμερα προδιαγραφές σχεδιασμού των υφιστάμενων αντιπλημμυρικών έργων (περίοδος επαναφοράς 50 έτη (Τ-50). Θυμίζουμε ότι ο Daniel στη Θεσσαλία είχε περίοδο επαναφοράς χιλιετίας, ο Ιανός περίοδο επαναφοράς Τ-200 επαναφοράς 200 ετών κ.α.
-στην Οδηγία Πλαίσιο για τα Ύδατα, αφού: α) επιφέρει σοβαρές υδρομορφολογικές αλλοιώσεις στα επιφανειακά ύδατα καθιστώντας το φυσικό υδατικό ιδιαιτέρως τροποποιημένο χωρίς να έχει λάβει έγκριση της προβλεπόμενης εξαίρεσης του άρθρου 4.7 εκ των προτέρων, δηλαδή ήδη από το στάδιο της περιβαλλοντικής αδειοδότησης (δεν επιτρέπεται εκ των υστέρων εξαίρεση) και β) επηρεάζει τον υγρότοπο Α΄ Προτεραιότητας της Εκβολής, που συγκαταλέγεται στις προστατευόμενες περιοχές ενωσιακού ενδιαφέροντος σύμφωνα με την Οδηγία αυτή.
-στα άρθρα 2 και 7 του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ε.Ε., που κατ’ αναλογία των άρθρων 2 και 8 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, εγγυώνται το θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα σε ένα υγιές και προστατευμένο περιβάλλον.
Το έργο διευθέτησης του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας έχει καταστροφικές συνέπειες στη βιοποικιλότητα και το οικοσύστημα, τα επιφανειακά και υπόγεια ύδατα και το μικροκλίμα, όπως έχουν προειδοποιήσει με παλαιότερες και πρόσφατες γνωμοδοτήσεις τους το Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε.), το Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων-Υγροτόπων και η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία.
Ολόκληρη η απάντηση της κ. Ferreira εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (στα ελληνικά)
2.2.2024
Γραπτή ερώτηση
1. Σύμφωνα με την α ρχή της επιμερισμένης διαχείρισης που διέπει τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία (ΕΔΕΤ), η αξιολόγηση και η επιλογή έργων εμπίπτουν στην αρμοδιότητα των κρατών μελών. Σύμφωνα με τους σχετικούς κανονισμούς, μόνο τα μεγάλα έργα πρέπει να υποβάλλονται στις υπηρεσίες της Επιτροπής προς έγκριση. Το αντιπλημμυρικό έργο «Μεγάλο Ρέμα Ραφήνας» που περιλαμβανόταν αρχικά στον ενδεικτικό κατάλογο μεγάλων έργων του προγράμματος 2014-2020 «Υποδομές μεταφορών, περιβάλλον και αειφόρος ανάπτυξη», αποσύρθηκε στην τελευταία τροποποίηση του προγράμματος (Δεκέμβριος 2023).
Δεν έχει δηλωθεί καμία δαπάνη στην Επιτροπή και, σύμφωνα με τις πληροφορίες που παρασχέθηκαν από τις αρμόδιες εθνικές αρχές, το έργο δεν θα υποβληθεί σε χρηματοδότηση από την ΕΕ κατά την περίοδο 2014-2020.
Μόλις τεθεί σε ισχύ ο νόμος για την αποκατάσταση της φύσης[1], τα κράτη μέλη θα κληθούν να εντοπίσουν και να άρουν τεχνητά εμπόδια στη συνδεσιμότητα των επιφανειακών υδάτων, αντιμετωπίζοντας τα παρωχημένα εμπόδια και βελτιώνοντας τις φυσικές λειτουργίες των πλημμυρικών περιοχών. Η εφαρμογή του θα ενισχύσει το ενδιαφέρον των κρατών μελών για την προώθηση λύσεων που βασίζονται στη φύση, κάτι που ο ευρωπαϊκός νόμος για το κλίμα απαιτεί ήδη να πράττουν στο πλαίσιο των εθνικών στρατηγικών και σχεδίων προσαρμογής τους.
2. Τα έργα που υποστηρίζονται από τα διαρθρωτικά ταμεία αναμένεται να ευθυγραμμίζονται με τις αρχές της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας. Κατά την περίοδο 2021-2027, διατίθενται περίπου 723 εκατομμύρια EUR(συνεισφορά της ΕΕ ύψους 552 εκατομμυρίων EUR) για την αντιμετώπιση της προσαρμογής, της πρόληψης και του μετριασμού των κινδύνων πλημμύρας και κατολισθήσεων λόγω της κλιματικής αλλαγής στην Ελλάδα. Οι λύσεις που βασίζονται στη φύση και οι προσεγγίσεις με βάση το οικοσύστημα για δράσεις προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή (όπως τα αντιπλημμυρικά μέτρα) κατοχυρώνονται στα προγράμματα της περιόδου 2021-2027.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου