Ανοιχτή΄Επιστολή της "Κίνησης για την Προστασία & Ανάδειξη του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας"

Η παρακάτω επιστολή κοινοποιήθηκε, εκτός από τον πρωθυπουργό και προς όλους τους δημοτικούς και περιφερειακούς συμβούλους, καλώντας τους να πάρουν ξεκάθαρη θέση για αυτό που πρόκειται να συμβεί στην περιοχή τους.

ANOIXTH ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΠΡΟΣ:

1) τον Υπουργό Υποδομών και Μεταφορών και
2) την ανώνυμη εταιρεία με την επωνυμία «INTRAKAT ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΩΝ ΕΡΓΩΝ» και τον διακριτικό τίτλο «INTRAΚΑΤ», που εδρεύει στον Δήμο Παιανίας Αττικής (19ο χλμ Λεωφ. Παιανίας - Μαρκοπούλου) και εκπροσωπείται νόμιμα
ΚΟΙΝΟΠΟΙΟΥΜΕΝΗ ΚΑΙ στο γραφείο του κ. Πρωθυπουργού.

-.-
Με εντολές του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, το επόμενο διάστημα η ανάδοχος εταιρεία «INTRAKAT», εγκατεστημένη εργολάβος του έργου διευθέτησης του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας, εντέλλεται να προβεί στον «καθαρισμό» του για λόγους αντιπλημμυρικής προστασίας:
  • ταυτόχρονα σε όλο το μήκος των 17 χλμ., ανεξάρτητα από τον χρονικό προγραμματισμό εκτέλεσης του έργου διευθέτησης, που έχει ορίζοντα τριετίας και, υπό κανονικές συνθήκες θα εκτελούνταν σταδιακά από τα κατάντη στα ανάντη σε τμήματα μικρού μήκους της τάξης των 300 μέτρων
  • με αποψίλωση όλης της παρόχθιας βλάστησης, συμπεριλαμβανομένης της κοπής 2.000 παρόχθιων δέντρων όχι μόνον στην κοίτη, αλλά και στα πρανή και στην παρόχθια ζώνη σε πλάτος 2-3 μέτρων αυτής
  • με προσέγγιση στην κοίτη ταυτόχρονα σε πλέον του ενός μέτωπα εργασίας, με διάνοιξη νέων προσβάσεων προς το ρέμα
  • με χρήση βαρέος τύπου ερπυστριοφόρων οχημάτων1,
  • χωρίς στοιχειώδη μελετητική προσέγγιση ή πρωτόκολλο επιτρεπομένων εργασιών2 και χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η προστατευτική νομοθεσία, που διέπει το Μεγάλο Ρέμα Ραφήνας και τους υγροτόπους του3.
Με τον τρόπο όμως αυτό, εκτός της περιβαλλοντικής ζημίας, ο καθαρισμός ενδέχεται να προκαλέσει νέους κινδύνους ενόψει των βροχοπτώσεων του χειμώνα, όπως κίνδυνο κατάρρευσης πρανών και ενδεχόμενη πρόκληση τοπικών πλημμυρικών φαινομένων, ιδίως στις καμπύλες (μαιανδρισμούς) του ρέματος καθώς και έντονη αύξηση της στερεομεταφοράς προς την εκβολή και το λιμάνι της Ραφήνας4.

Αυτό καταγγέλλει και η Ένωση Μηχανικών Δημοσίων Υπαλλήλων Διπλωματούχων Ανωτάτων Σχολών (Ε.Μ.Δ.Υ.Δ.Α.Σ.)5, συστήνοντας ο καθαρισμός:
  •  να περιοριστεί στα σημεία όπου απαιτείται (κυρίως στα τεχνικά διέλευσης) και όχι αδιακρίτως σε μήκος 17 χιλιομέτρων
  • να περιοριστεί στην απομάκρυνση μπάζων, απορριμμάτων και εμποδίων εντός της κοίτης και στην παρόχθια ζώνη, χωρίς επέμβαση στα πρανή του ρέματος (παρέμβαση που τροποποιεί την υδραυλική λειτουργία του ρέματος) και χωρίς πλήρη αποψίλωση και κοπή δέντρων από την κοίτη, τα πρανή και την παρόχθια ζώνη,
  • να γίνει κατά το δυνατόν με ήπια μέσα και χωρίς τη χρήση βαρέος τύπου ερπυστριοφόρων χωματουργικών μηχανημάτων.

Ενόψει των ανωτέρω, με την παρούσα διαμαρτυρόμαστε και ζητούμε:
  1. από την αρμόδια Υπηρεσία Ε.Υ.Δ.Ε. Κ.Υ.Λ.Υ. του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών να δώσει τις δέουσες τεχνικές οδηγίες στην εργολάβο εταιρεία ώστε ο επικείμενος καθαρισμός να γίνει σύμφωνα με τους κανόνες της τέχνης και της επιστήμης και τις ως άνω συστάσεις του συνδικαλιστικού οργάνου των Μηχανικών του Δημοσίου προκειμένου να αποφευχθεί ο κίνδυνος τοπικών πλημμυρών και κατάκλισης από λάσπη και φερτά υλικά της πόλης της Ραφήνας, και δη των ευαίσθητων δημόσιων υποδομών της στην παρόχθια ζώνη (1ο και 4ο Νηπιαγωγείο Ραφήνας και 1ο και 4ο Δημοτικό Σχολείο Ραφήνας) και κοντά στα τεχνικά (Γέφυρα Χρ. Σμύρνης, από την οποία διέρχονται καθημερινά οι μαθητές του Γυμνασίου και του Γενικού Λυκείου Ραφήνας).
  2. από την ανάδοχο εταιρεία «INTRAKAT» να απόσχει από κάθε ενέργεια που υπερβαίνει τα -κατά τα ανωτέρω- όρια του συνήθους καθαρισμού,
άλλως θα βαρύνονται με κάθε σχετική ευθύνη, πέραν αυτής για τη μη αναστρέψιμη ζημία στο περιβάλλον και το μικροκλίμα, σε μια περιοχή, όπως η Αττική, που έχει πληγεί από τις πυρκαγιές και απειλείται από τον κίνδυνο της ερημοποίησης και της κατάρρευσης των οικοσυστημάτων, όπως προειδοποιούν επιφανείς επιστήμονες και ακαδημαϊκοί6, αλλά και στην πολιτιστική κληρονομιά και το τοπίο.

Ήδη στον απόηχο των πλημμυρών στη Θεσσαλία, οι Ολλανδοί Εμπειρογνώμονες7 και η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ)8, μία από τις δύο δανείστριες Τράπεζες στο έργο διευθέτησης του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας, τάσσονται υπέρ των λύσεων των βασισμένων στη φύση για τον μετριασμό των πλημμυρών στην Ελλάδα. Είναι επιτακτικό λοιπόν το έργο διευθέτησης του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας, που σχεδιάστηκε με «γκρίζες» υποδομές (τσιμέντο, σαρζανέτια, φράγματα) μη ανθεκτικές στην κλιματική αλλαγή, να επανασχεδιαστεί με λύσεις βασισμένες στη φύση, κάνοντας χρήση της τεχνικής βοήθειας και της χρηματοδότησης που προσφέρεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και την ΕΤΕπ προς το σκοπό αυτό. «Είναι πολύ σημαντικό να μάθουμε από τα λάθη του παρελθόντος».

«ΚΙΝΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΡΕΜΑΤΟΣ ΡΑΦΗΝΑΣ»,





1 Πρβλ. έγγραφο υπ’ αρ. πρωτ. 7187/07.10.2019 Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας: «...ο καθαρισμός – άρση προσχώσεων» αποτελεί στην ουσία εργασία συντήρησης σε υδατορέματα (χωρίς ουσιαστική αλλοίωση της φυσικής διαμόρφωσής τους) και δεν φέρει
τ η ν ίδια τεχνική» υπόσταση ενός έργου διευθέτησης/αντιπλημμυρικής προστασίας...Προκειμένου για την προστασία του οικοσυστήματος, τα έργα καθαρισμού σε υδατορέματα συνίσταται, ειδικά σε προστατευόμενες περιοχές (π.χ. NATURA) ν α εκτελούνται χειρωνακτικά ή με ελαφριά μηχανήματα έργων». https://dasarxeio.com/wp-content/uploads/2019/10/7187_2019.pdf

2 Πρβλ. «Διακήρυξη για τη Σύμβαση Παροχής Υπηρεσιών «ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΡΕΜΑΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ (23-25)»: «...Οι εργασίες που θα γίνουν για τον καθαρισμό των υφισταμένων ρεμάτων είναι οι πιο κάτω: 1.Κοπή και απομάκρυνση μη υγιών δέντρων, όπου αυτό είναι απαραίτητο, κατόπιν σχετικής άδειας από το Δασαρχείο, τα οποία βρίσκονται στα πρανή και την κοίτη των ρεμάτων. Τα δέντρα πρέπει να κοπούν με τέτοιο τρόπο ώστε να μη διαταραχθούν τα πρανή και η κοίτη των ρεμάτων για ευνόητους λόγους. Προς τούτο, τα δέντρα θα κόβονται σε ύψος 0,40 μ από το φυσικό έδαφος και ο κορμός θα απομακρύνεται, η δε ρίζα θα παραμένει στη θέση του για να μη διαταραχθεί η συνοχή του εδάφους. Το ύψος της κοπής των δέντρων είναι ανεξάρτητο από την περίμετρο του κορμού τους. 2 Εκθάμνωση εδάφους ή εκρίζωση δενδρυλλίων σε ύψος 0,40μ από την επιφάνεια του φυσικού εδάφους. Η χαμηλή κατεστραμμένη βλάστηση δεν θα απομακρύνεται σε περίπτωση που κριθεί επικίνδυνο να διαταραχθεί η φυσική διαμόρφωση του εδάφους. ...5. Παρεμβάσεις στη διατομή των ρεμάτων δεν θα γίνουν...». https://www.patt.gov.gr/wp-content/uploads/2023/07/230728_diakiriksi.pdf :

3 Ρέμα «Ιδιαίτερου περιβαλλοντικού ενδιαφέροντος», οριοθετημένος υγρότοπος και υδατόρεμα Α ́ Προτεραιότητας» και «περιοχή προστασίας οικοτόπων και ειδών του μητρώου Προστατευόμενων Περιοχών του ΣΔΛΑΠ Αττικής».
4 Το λιμάνι της Ραφήνας έχει ήδη οριακό βάθος (max. 6,7 μ.) και η αυξημένη στερεομεταφορά συνεπάγεται κίνδυνο και για την ασφάλεια της ναυσιπλοίας, όπως με βεβαιότητα θα σας διαβεβαιώσει ο Οργανισμός Λιμένος Ραφήνας, αν απευθυνθείτε σχετικά.
5 Ε.Μ.Δ.Υ.Δ.Α.Σ. Αττικής, ανακοίνωση 8.11.2023: «Διάσωση του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας»,

https://www.emdydas.gr/images/stories/news/9.11.2023_%CE%91_%CE%A0_5359_%CE%94%CE%B9%CE%AC%CF%83%CF %89%CF%83%CE%B7_%CF%84%CE%BF%CF%85_%CE%A1%CE%AD%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%BF%CF%82_%CE %A1%CE%B1%CF%86%CE%AE%CE%BD%CE%B1%CF%82.pdf




6 Χρήστος Ζερεφός, Γενικός Γραμματέας της Ακαδημίας Αθηνών, 15.7.2023, https://www.newsit.gr/ellada/xristos-zerefos-gia-kaysona-

kindynos-erimopoiisis-tis-xoras-tis-epomenes-dekaeties/3818924/,

7 Εφημερίδα «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ», 13.11.2023: «Ανοίξτε τα ποτάμια. Ξεχάστε τα φράγματα», https://www.kathimerini.gr/society/562723102/anoixte-ta-potamia-xechaste-ta-fragmata-to-porisma-gia-tis-plimmyres-sti-thessalia/
8 ΕΤΕπ, 17.11.2023: «Με τη φύση ως σύμμαχο και όχι ως αντίπαλο - Λύσεις που βασίζονται στη φύση για τον μετριασμό των πλημμυρών

στην Ελλάδα»: «....Ήρθε η ώρα στην Ελλάδα να υιοθετηθούν λύσεις βασισμένες στη φύση. Οι φετινές πλημμύρες θα μπορούσαν να αποτελέσουν κρίσιμο σημείο καμπής στην προσέγγιση που υιοθετεί η περιφέρεια όσον αφορά τον σχεδιασμό για τον μετριασμό των πλημμυρών. «Πριν από τις τελευταίες πλημμύρες, οι αρχές και οι ενδιαφερόμενοι φορείς με τους οποίους συνομιλούσαμε άκουγαν και άρχιζαν να αντιλαμβάνονται τη διαφορά που θα μπορούσαν να επιφέρουν οι προσεγγίσεις που βασίζονται στη φύση» λέει ο Juraj Jurik, διευθυντής υποδομών και φύσης στο ίδρυμα Global Infrastructure Basel. «Θεωρώ ότι πλέον μπορούν πραγματικά να δουν πόσο διαφορετικά θα μπορούσαν να είχαν εξελιχθεί τα πράγματα και πόσο μικρότερη θα μπορούσε να είναι η ζημία. Είναι πολύ σημαντικό να μάθουμε από τα λάθη του παρελθόντος και να προσπαθήσουμε για μια καλύτερη ανοικοδόμηση αυτή τη φορά», https://www.eib.org/en/stories/nature-based-solutions-flood-greece?lang=el

Σχόλια