Το Μεγάλο Ρέμα Ραφήνας και τα καλάμια

 

(μία παλαιότερη ανάρτηση του εξερευνητή του ποταμού, νιολόγου καθηγητή Μ.Ε. Α. Λαζαρή)

Σε ορισμένα σημεία της κοίτης του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας έχουν αναπτυχθεί καλαμιές.

Οι καλαμιές αποτελούν σημαντικό ενδιαίτημα (niche) στο οποίο φιλοξενείται μεγάλος αριθμός ζωϊκών ειδών. Οι καλαμιές αποτελούν με απλά λόγια το σπίτι για πολλά είδη οργανισμών. Έντομα, αμφίβια, πουλιά βρίσκουν καταφύγιο ανάμεσα στα καλάμια. Εδώ μπορούν:

–    Να φτιάξουν τις φωλιές τους

–   Να βρούν τροφή

–   Να προφυλαχθούν  από τους εχθρούς τους

Οδοντόγναθα, οι γνωστές λιβελούλες ή “ελικοπτεράκια”. Μια τάξη εντόμων που εκπροσωπείται με αρκετά είδαη στο Ρέμα.

Πέρα από τους οργανισμούς που φιλοξενούνται εδώ, τα καλάμια μπορούν να δεσμεύουν σημαντικές ποσότητες θρετικών αλάτων που προέρχονται από την αποικοδόμηση των αστικών λυμάτων που απερίσκεπτα πολλοί συμπολίτες μας πετούν στο Ρέμα.

Τα αστικά λύματα διασπώνται (αποικοδομούνται) σε ανόργανες ενώσεις (όπως τα νιτρικά άλατα), οι οποίες αποτελούν σημαντική αιτία ευτροφισμού για το Ρέμα. Τα καλάμια περιορίζουν το φαινόμενο αυτό καθώς δεσμεύουν σημαντικές ποσότητες νιτρικών αλάτων. Αν λείψουν τα καλάμια, τότε ο ευτροφισμός θα γίνει ακόμα πιο έντονος στο Ρέμα.

Επίσης, στην περίπτωση αυτή θα καταλήγουν ακόμα μεγαλύτερες ποσότητες  νιτρικών αλάτων καταλήγουν στη θάλασσα συμβάλλοντας στη ρύπανσή της και την περαιτέρω υποβάθμιση της παραλίας.

Με δυο λόγια τα καλάμια “φιλτράρουν το νερό” και “απορροφούν ανόργανα άλατα” που αλλιώς θα κατέληγαν στη θάλασσα.

Ο ρόλος των καλαμιών στο οικοσύστημα του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας είναι πολυποίκιλος.

Το κόψιμο των καλαμιών

Τα τελευταία χρόνια έχουμε ζήσει αλόγιστες επεμβάσεις επί της κοίτης του Ρέματος από την Περιφέρεια Αττικής.  Η συνήθης πρακτική είναι το καθάρισμα της κοίτης του Ρέματος με μπουλντόζες. Η κοπή των καλαμιών στο ρέμα γίνεται με την δικαιολογία ότι τα καλάμια μπορεί να αποτελέσουν “αιτία πλημμυρών λόγω φραγής της κοίτης και συγχρόνως εστία μόλυνσης λόγω της συγκράτησης σκουπιδιών».

Μια εικόνα-ντροπής που πληγώνει και το Ρέμα και τους οργανισμούς του. Και μαζί με τη Φύση, η εικόνα αυτή προσβάλλει τους πολίτες της πόλης και την ίδια πόλη.

Σύμφωνα με το Προεδρικό Διάταγμα που εχει δημοσιευτεί στο ΦΕΚ 659 τεύχος Δ/1995, στην Α’ Ζώνη προστασίας του Ρέματος «απαγορεύεται κάθε αφαιρετική επέμβαση στη βλάστηση (κοπή δέντρων, αποψίλωση θάμνων, εκχερσώσεις κ.λπ.) εκτός αν προβλέπεται από μελέτη διευθέτησης του ρέματος και τη σχετική με αυτή μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων». 

Κιτρινοσουσουράδα επί της κοίτης του Μεγάλου Ρέματος

Το Μεγάλο Ρέμα Ραφήνας είναι βιότοπος.

Δεν είναι αγωγός ομβρίων υδάτων.

Το Ρέμα εκπέμπει S.O.S.

Λευκοτσικνιάς περιμένει τη λεία του επί της κοίτης του Ρέματος. Τα πουλιά κάπου θα πρέπει να κρυφτούν και κάπου να φωλιάσουν. Οι καλαμιές αποτελούν σημαντικό ενδιαίτημα (καταφύγιο)